Βασικές διατάξεις της Οδηγίας 2011/93/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011 , σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2004/68/ΔΕΥ του Συμβουλίου.

Αναφορικά με το αδίκημα της πορνογραφίας ανηλίκων, τα βασικά σημεία της Οδηγίας είναι τα εξής:

Η παιδική πορνογραφία περιλαμβάνει συχνά παραστάσεις που απεικονίζουν τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών από ενήλικες. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει εικόνες παιδιών που συμμετέχουν σε πράξεις σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα ή εικόνες των γεννητικών τους οργάνων οι οποίες παράγονται ή χρησιμοποιούνται πρωταρχικά για σεξουαλικούς σκοπούς και ανεξαρτήτως του εάν γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης εν γνώσει ή εν αγνοία του ανηλίκου. Επιπλέον, η έννοια της παιδικής πορνογραφίας περιλαμβάνει επίσης ρεαλιστικές εικόνες παιδιού στις οποίες απεικονίζεται ανήλικος να συμμετέχει ή να επιδίδεται σε πράξη σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα για σεξουαλικούς κυρίως σκοπούς.

Στο πλαίσιο της παιδικής πορνογραφίας, ο όρος «χωρίς δικαίωμα» επιτρέπει στα κράτη μέλη να παρέχουν μία άμυνα έναντι συμπεριφοράς που συνδέεται με πορνογραφικό υλικό και έχει, για παράδειγμα, ιατρικούς, επιστημονικούς, ή συναφείς σκοπούς. Επίσης, επιτρέπει δραστηριότητες που διεξάγονται στο πλαίσιο εσωτερικών νομικών εξουσιών, όπως η νόμιμη κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας εκ μέρους των αρχών με σκοπό τη διεξαγωγή ποινικών διώξεων ή την πρόληψη, τον εντοπισμό ή την έρευνα αδικημάτων. Επιπλέον, δεν αποκλείει τη νομική προστασία ή ανάλογες σχετικές αρχές που μπορούν, υπό ειδικές συνθήκες, να απαλλάξουν ένα πρόσωπο από την ευθύνη, όπως, για παράδειγμα, όταν ανοικτές τηλεφωνικές ή διαδικτυακές γραμμές διεξάγουν δραστηριότητα για να αναφέρουν τις περιπτώσεις αυτές.

Η εν γνώσει απόκτηση πρόσβασης σε παιδική πορνογραφία, μέσω της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών, θα πρέπει να ποινικοποιηθεί. Για να υφίσταται ευθύνη εν προκειμένω, το πρόσωπο θα πρέπει τόσο να επιδιώξει την πρόσβαση σε ιστότοπο όπου διατίθεται παιδική πορνογραφία, όσο και να γνωρίζει ότι υπάρχουν εκεί τέτοιου είδους εικόνες.

Οι ποινές δεν θα πρέπει να επιβάλλονται σε πρόσωπα που απέκτησαν ακουσίως πρόσβαση σε ιστότοπο με παιδική πορνογραφία. Ο εκούσιος χαρακτήρας του αδικήματος μπορεί να συναχθεί ιδίως από το γεγονός ότι έχει διαπραχθεί κατ’ επανάληψη ή ότι το αδίκημα έχει διαπραχθεί μέσω υπηρεσίας έναντι πληρωμής.

Η παιδική πορνογραφία, η οποία συνίσταται στην απεικόνιση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, αποτελεί ειδική μορφή περιεχομένου που δεν μπορεί να ερμηνευτεί ως έκφραση άποψης. Για την καταπολέμησή της είναι αναγκαίο να περιοριστεί η κυκλοφορία υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών μέσω της αύξησης της δυσκολίας αναφόρτωσης τέτοιου είδους περιεχομένου από τους δράστες σε ιστοτόπους όπου έχει πρόσβαση το κοινό. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαία η λήψη δράσης ώστε να αφαιρεθεί το περιεχόμενο και να συλληφθούν εκείνοι που είναι ένοχοι παραγωγής, διανομής ή τηλεφόρτωσης εικόνων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Στην προοπτική να υποστηριχθούν οι προσπάθειες της Ένωσης στην καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια στη συνεργασία με τρίτες χώρες, επιδιώκοντας την εξασφάλιση ότι θα διαγραφεί αυτής της μορφής το περιεχόμενο από διακομιστές που βρίσκονται εντός της επικράτειάς τους.

Εντούτοις, παρά τις προσπάθειες αυτές, συχνά η αφαίρεση περιεχομένου παιδικής πορνογραφίας στην πηγή δεν είναι εφικτή, όταν το πρωτότυπο υλικό δεν βρίσκεται εντός της Ένωσης, είτε επειδή το κράτος όπου είναι εγκατεστημένοι οι διακομιστές δεν είναι πρόθυμο να συνεργαστεί είτε επειδή η διαδικασία εξασφάλισης της αφαίρεσης του υλικού από το εν λόγω κράτος αποδεικνύεται ιδιαίτερα μακρά. Θα πρέπει επίσης να υφίσταται η δυνατότητα δημιουργίας μηχανισμών για τη φραγή της πρόσβασης από το έδαφος της Ένωσης σε διαδικτυακές σελίδες που εντοπίζονται να περιέχουν ή να διανέμουν υλικό παιδικής πορνογραφίας. Τα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με την παρούσα οδηγία για την άρση ή, όπου απαιτείται, τη φραγή των ιστοσελίδων που περιέχουν υλικό παιδικής πορνογραφίας θα μπορούσαν να βασίζονται σε διαφόρων μορφών δημόσιες δράσεις, περιλαμβανομένων νομοθετικών και μη, δικαστικών ή άλλων μέτρων. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της εθελοντικής δράσεως που αναλαμβάνει η βιομηχανία του Διαδικτύου για την πρόληψη της κατάχρησης των υπηρεσιών της, ή οιασδήποτε στήριξης της δράσεως αυτής από τα κράτη μέλη. Ασχέτως της επιλεχθείσης βάσεως ή μεθόδου δράσεως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε να παρέχεται επαρκές επίπεδο ασφάλειας δικαίου και προβλεψιμότητας για τους χρήστες και τους παρόχους υπηρεσιών. Με σκοπό τόσο την αφαίρεση του περιεχομένου σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών όσο και τη φραγή της πρόσβασης σε αυτό, θα πρέπει να καθιερωθεί και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων αρχών, ιδίως για να είναι όσο το δυνατόν πληρέστεροι οι εθνικοί κατάλογοι ιστοτόπων με υλικό παιδικής πορνογραφίας και για να αποφεύγονται αλληλεπικαλύψεις εργασιών. Κάθε σχετική εξέλιξη πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα των τελικών χρηστών και να συμμορφώνεται με τις ισχύουσες νομικές και δικαστικές διαδικασίες, καθώς και με την Ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ασφαλέστερο Διαδίκτυο» έχει συγκροτηθεί δίκτυο ανοικτών γραμμών επικοινωνίας, σκοπός των οποίων είναι η συλλογή πληροφοριών και η εξασφάλιση της κάλυψης και της ανταλλαγής αναφορών για τους κύριους τύπους παράνομου περιεχομένου στο Διαδίκτυο.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας ισχύουν οι εξής ορισμοί:

α) «παιδί»: κάθε πρόσωπο κάτω των 18 ετών·

β) «ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης»: η ηλικία κάτω της οποίας, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, απαγορεύεται η τέλεση σεξουαλικών πράξεων με παιδί·

γ) «παιδική πορνογραφία»:

i) κάθε υλικό στο οποίο απεικονίζεται παιδί να επιδίδεται σε πραγματική ή προσομοιωμένη πράξη σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα,

ii) κάθε απεικόνιση, προς σεξουαλικούς κυρίως σκοπούς, των γεννητικών οργάνων παιδιού,

iii) κάθε υλικό στο οποίο απεικονίζεται πρόσωπο που εμφανίζεται ως παιδί να επιδίδεται σε πραγματική ή προσομοιωμένη πράξη σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα ή κάθε απεικόνιση των γεννητικών οργάνων οποιουδήποτε προσώπου εμφανίζεται ως παιδί, προς σεξουαλικούς κυρίως σκοπούς, ή

iv) ρεαλιστικές εικόνες παιδιού στις οποίες απεικονίζεται να επιδίδεται σε πράξη σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα ή ρεαλιστικές εικόνες των γεννητικών οργάνων παιδιού, προς σεξουαλικούς κυρίως σκοπούς.

Άρθρο 5

Αδικήματα παιδικής πορνογραφίας

1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι τιμωρούνται οι εκ προθέσεως και χωρίς δικαίωμα τελούμενες πράξεις οι οποίες αναφέρονται στις παραγράφους 2 έως 6.

2. Η απόκτηση ή κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον ένα έτος.

3. Η εν γνώσει απόκτηση πρόσβασης σε παιδική πορνογραφία μέσω της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον ένα έτος.

4. Η διανομή, διάδοση ή μετάδοση υλικού παιδικής πορνογραφίας τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον δύο έτη.

5. Η προσφορά, παροχή ή διάθεση υλικού παιδικής πορνογραφίας τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον δύο έτη.

6. Η παραγωγή υλικού παιδικής πορνογραφίας τιμωρείται με στερητική της ελευθερίας ποινή το ανώτατο όριο της οποίας ανέρχεται σε τουλάχιστον τρία έτη.

7. Εξαρτάται από τη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών το κατά πόσον το παρόν άρθρο εφαρμόζεται στις περιπτώσεις παιδικής πορνογραφίας, υπό την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο γ) σημείο iii), όταν το πρόσωπο που εμφανιζόταν ως παιδί ήταν στην πραγματικότητα ηλικίας 18 ετών ή άνω κατά τη στιγμή της απεικόνισης.

8. Εξαρτάται από τη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών το κατά πόσον οι παράγραφοι 2 και 6 του παρόντος άρθρου θα εφαρμόζονται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες αποδεικνύεται ότι η παραγωγή και διατήρηση του πορνογραφικού υλικού υπό την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο γ) σημείο iv) γίνεται μόνο προς ιδία χρήση, στον βαθμό που δεν έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του πορνογραφικού υλικού υπό την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο γ) σημεία i), ii) ή iii) και εφόσον η πράξη δεν συνεπάγεται κίνδυνο διάδοσης του υλικού.

Άρθρο 25

Μέτρα κατά ιστοτόπων που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία

1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν την κατάργηση ιστοτόπων που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία και φιλοξενούνται στο έδαφός τους, καθώς και να προσπαθούν να εξασφαλίζουν την κατάργηση τέτοιου είδους σελίδων που φιλοξενούνται εκτός του εδάφους τους.

2. Τα κράτη μέλη δύνανται να λάβουν μέτρα για τη φραγή της πρόσβασης σε ιστοσελίδες που περιλαμβάνουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία στους χρήστες του Διαδικτύου στην επικράτειά τους. Τα μέτρα αυτά πρέπει να καθορίζονται με διαφανείς διαδικασίες και να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις, ειδικότερα για να εξασφαλίζεται ότι η φραγή περιορίζεται στις απαραίτητες και αναλογικές προς τον επιδιωκόμενο σκοπό ενέργειες, και ότι οι χρήστες θα ενημερώνονται για τους λόγους μιας τέτοιας απαγόρευσης. Στις εν λόγω εγγυήσεις περιλαμβάνεται επίσης και η δυνατότητα άσκησης δικαστικής προσφυγής.

ΑΡΘΡΟ 348Α ΠΚ Πορνογραφία Ανηλίκων

1. Όποιος με πρόθεση παράγει, διανέμει, δημοσιεύει, επιδεικνύει, εισάγει στην Επικράτεια ή εξάγει από αυτήν, μεταφέρει, προσφέρει, πωλεί ή με άλλον τρόπο διαθέτει, αγοράζει, προμηθεύεται, αποκτά ή κατέχει υλικό παιδικής πορνογραφίας ή διαδίδει ή μεταδίδει πληροφορίες σχετικά με την τέλεση των παραπάνω πράξεων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή δέκα χιλιάδων έως εκατό χιλιάδων ευρώ.

2. Όποιος με πρόθεση παράγει, προσφέρει, πωλεί ή με οποιονδήποτε τρόπο διαθέτει, διανέμει, διαβιβάζει, αγοράζει, προμηθεύεται ή κατέχει υλικό παιδικής πορνογραφίας ή διαδίδει πληροφορίες σχετικά με την τέλεση των παραπάνω πράξεων, μέσω της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή πενήντα χιλιάδων έως τριακοσίων χιλιάδων ευρώ. (Όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν 4267/2014.)

3. Υλικό παιδικής πορνογραφίας, κατά την έννοια των προηγούμενων παραγράφων, συνιστά η αναπαράσταση ή η πραγματική ή εικονική αποτύπωση, σε ηλεκτρονικό ή άλλο υλικό φορέα, των γεννητικών οργάνων ή του σώματος εν γένει του ανηλίκου, κατά τρόπο που προδήλως προκαλεί γενετήσια διέγερση, καθώς και της πραγματικής ή εικονικής ασελγούς πράξης που διενεργείται από ή με ανήλικο. (Όπως η παρ. 3 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν 4267/2014.)

4. Οι πράξεις των παρ. 1 και 2 τιμωρούνται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και χρηματική ποινή εκατό χιλιάδων έως πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ:

α) αν τελέσθηκαν κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια,

β) αν η παραγωγή του υλικού της παιδικής πορνογραφίας συνδέεται με την εκμετάλλευση της ανάγκης, της ψυχικής ή της διανοητικής ασθένειας ή της σωματικής δυσλειτουργίας, λόγω οργανικής νόσου ανηλίκου ή με την άσκηση ή απειλή χρήσης βίας ανηλίκου ή με τη

χρησιμοποίηση ανηλίκου που δεν έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος ή αν η παραγωγή του υλικού της παιδικής πορνογραφίας εξέθεσε τη ζωή του ανηλίκου σε σοβαρό κίνδυνο και

γ) αν δράστης της παραγωγής του υλικού παιδικής πορνογραφίας είναι ένα από τα αναφερόμενα στις περ. α΄ έως και στ΄ της παρ. 2 του άρθρου 342 πρόσωπα. Αν η πράξη των περ. β΄ ή γ΄ είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη του παθόντος, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και χρηματική ποινή τριακοσίων χιλιάδων έως πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ, αν δε αυτή είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο, επιβάλλεται ισόβια κάθειρξη. (Όπως η παρ. 4, που είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 3 παρ. 11-12 του Α΄ Κεφαλαίου του Ν 3727/2008, αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν 4267/2014.)

5. Όποιος εν γνώσει αποκτά πρόσβαση σε υλικό παιδικής πορνογραφίας μέσω της τεχνολογίας των πληροφοριών και επικοινωνιών, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. (Όπως η παρ. 5 προστέθηκε με το άρθρο 8 παρ. 2 του Ν 4267/2014.)

(Όπως το άρθρο αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο παρ. 10 του Ν 3625/2007.)